در این مقاله قصد داریم درباره ی اکتان بوستر (Octane Booster) به طور کامل بپردازیم . ابهاماتی درباره تاثیر اکتان بر عملکرد خودرو و افزایش شتاب آن وجود دارد،برخی از کارشناسان خودرو و همچنین مکانیک ها به عدم کارایی مکمل های سوخت معتقدند و برخی دیگر استفاده از اکتان بخصوص در خودرو های توربو و حساس به بنزین را واجب میدانند در ادامه به واکاوی این مهم و صحت و سقم آن میپردازیم.
تعریف اولیه اکتان و مفهوم عدد اکتان
اکتان چیست؟
اکتان یکی از هیدروکربن‌های زنجیرهای است که در سوخت بنزین وجود دارد. عدد اکتان نشان‌دهنده توانایی سوخت برای مقاومت در برابر احتراق خودبه‌خودی است(همین مسئله باعث ناک در هنگام حرکت است)، این مفهوم در واقع به توانایی کنترل احتراق درون موتور اشاره دارد.
عدد اکتان به زبان ساده
عدد اکتان معیاری است که کیفیت سوخت را در مقابله با ناک موتور (هنگام حرکت) اندازه‌گیری میکند. این شاخص نشان‌دهنده درصد ایزواکتان(ایزواکتان ترکیب مرجعی که عدد اکتان ۱۰۰ داردهیدروکربن و مقاوم در برابر احتراق خودبه‌خودی) در ترکیب سوخت است ، هپتان نیز ترکیب دیگری که عدد اکتان ۰ دارد و به‌راحتی دچار ناک میشود.
| عدد اکتان | قدرت موتور (HP) | مصرف سوخت (L/100km) | دمای موتور (°C) |
|---|---|---|---|
| 87 | 200 | 9.5 | 95 |
| 95 | 230 | 8.0 | 85 |
| 100 | 250 | 7.5 | 80 |
قیمت اکتان های موجود در بازار از 1 دلار تا 20 دلار می باشد که این قیمت مستقیما با کیفیت آنها در ارتباط است.
حال اینکه کدام اکتان برای موتور فایده و کدام ضرر ، بستگی به چند عامل اثر گذارد دارد،توصیه می شود در هنگام خرید این اقلام از فروشگاه های معتبر که دارای مجوز هستند صورت پذیرد،به طور کلی به چند دسته از صاحبان وسایل نقلیه خرید مکمل های سوخت توصیه می شود:
- برای خودروهای قدیمی و موتورهای کثیف، استفاده از مکمل‌ها به‌صورت دوره‌ای پیشنهاد میشود.
- خودرو های لوکس و دارای توربو شارژ که حساسیت بالایی به پایین بودن اکتان بنزین دارند.
- همچنین برای تمیز نمودن قطعات موتور و جلوگیری از یخ زدگی بنزین در شرایط آب و هوایی سرد.
- افزایش قدرت موتور (کمتر شدن صدای موتور)
- کاهش مصرف سوخت به طور محسوس
- جلوگیری از خرابی زودهنگام قطعات خودرو
- افزایش چشمگیر شتاب و توان بخصوص در مسیر های سربالایی
- کاهش آلایندگی حاصل از احتراق سوخت که به پاکیزه ماندن محیط زیست کمک شایانی می شود
معایب:
- استفاده بیش‌ازحد ممکن است باعث آسیب به قطعات داخلی شود.
- اکتان های فیک و غیر ارجینال می تواند باعث زنگ زدگی اجزای موتور و همچنین گرفتگی کاتالیزور گردد.
- افزایش آلایندگی در صورت استفاده از اکتان تقلبی و بی کیفیت
تاریخچه توسعه سوخت‌های با اکتان بالا
پیش از دهه ۱۹۲۰ : موتورهای اولیه خودروها از سوخت‌های ساده با عدد اکتان پایین استفاده می‌کردند، به این دلیل که حساسیت موتور به نوع و کیفیت بنزین به مراتب کمتر از موتور های ساخت روز دنیا بود.
در دهه ۱۹۲۰:اختراع موتورهای با تراکم بالا و نیاز به سوخت‌های با کیفیت تر (به دلیل حساسیت بیشتر) و همینطور شناسایی ناک موتور به‌عنوان چالش اصلی مهندسان در آن زمان سبب شد تا به دنبال راه چاره برای رفع این مشکل باشند.
دهه 1930و 1940: معرفی مواد افزودنی مثل تترااتیل سرب برای افزایش عدد اکتان و پیشرفت سریع تکنولوژی پالایشگاه‌های نفت برای تولید سوخت‌های باکیفیت، را می توان اولین اقدامات بشر برای تولید سوخت با کیفیت بالاتر دانست.
امروزه در پمپ بنزین های کشور های پیشرفته چند نوع بنزین با اکتان های مختلف با توجه به نیاز مشتری وجود دارد که البته در ایران فقط به دو بنزین معمولی و سوپر خلاصه می شود.
پس از جنگ جهانی دوم
دهه 1950 و 1960: توسعه موتورهای قدرتمندتر در خودروهای لوکس و اسپرت نیاز به سوخت‌های با اکتان بالاتر را بیشتر کرد.
دهه 1970: حذف تدریجی سرب از سوخت به دلیل اثرات زیست‌محیطی.
تاریخچه در ایران:
شروع استفاده از اکتان بالا در دهه 70 و واردات لوکس و توسعه پالایشگاه‌های مدرن برای تولید سوخت مناسب خودروهای پیشرفته.
فرآیند تولید سوخت‌های با اکتان بالا
مراحل پالایش نفت خام:
1. تقطیر نفت خام:
بعد از حرارت 400 درجه ای به بنزین سبب تولید بنزین اولیه با اکتان پایین در مرحله اول می شود.
2. بهینه‌سازی در پالایشگاه(ایزومریزاسیون) : تبدیل هیدروکربن‌های خطی به ایزومرهای شاخه‌دار برای افزایش عدد اکتان
2.1ریفرمینگ کاتالیستی: استفاده از کاتالیزورها برای تولید ترکیبات آروماتیک با عدد اکتان بالا.
3. افزودن مکمل‌های شیمیایی: موادی مانند MTBE و اتانول به بنزین اضافه میشوند.
ناک موتور و اثرات آن بر عملکرد خودرو
ناک چیست؟
ناک پدیده‌ای است که در اثر احتراق زودرس سوخت در سیلندر موتور رخ میدهد و با صداهای تق‌تق همراه است.
دلایل ناک موتور:
- استفاده از سوخت با عدد اکتان نامناسب متاسفانه در حال حاظر در اکثر پمپ بنزین های استان تهران از بنزین یورو 4 و در استان ها و شهرستان های دیگر بنزین یورو 2 موجود می باشد.
- تراکم بالای موتور
- افزایش بیش‌ازحد دمای موتور
چگونه ناک به موتور آسیب می‌زند؟
خرابی پیستون‌ها و سیلندر: فشارهای ناگهانی میتوانند قطعات داخلی موتور را تخریب کنند.
کاهش توان موتور: ناک باعث کاهش بهره‌وری احتراق میشود و باعث کاهش قدرت موتور بخصوص در سربالایی می شود.
افزایش آلایندگی: احتراق ناقص باعث تولید گازهای آلاینده بیشتر میشود که می تواند در اخذ معاینه فنی شمارا دچار مشکل کند.
ساختار شیمیایی مکمل های سوخت
ساختار شیمیایی اکتان (Octane) به صورت زیر است:
فرمول مولکولی : C₈H₁₈
ساختار خطی (n-اکتان) : CH₃–CH₂–CH₂–CH₂–CH₂–CH₂–CH₂–CH₃
یا به شکل ساده‌شده:
CH₃–(CH₂)₆–CH₃
اکتان یک آلکان اشباع است (تنها پیوندهای ساده بین کربن‌ها) و جزء هیدروکربن‌های پارافینی محسوب میشود همچنین ۱۸ ایزومر ساختاری دارد (شامل زنجیرهای خطی و شاخه‌دار) که معروف‌ترین ایزومر شاخه‌دار ۲,۲,۴- تری متیل پنتان (ایزواکتان) ، که عدد اکتان آن ۱۰۰ تعریف شده است.
محاسبه مقدار مصرف در وسیله نقلیه:
- اکثر اکتان بوسترها با نسبت ۱ سیسی به ازای هر ۱ لیتر بنزین استفاده میشوند (مثلاً برای باک ۵۰ لیتری، ۵۰ سیسی از محصول کافیست).توجه: برخی برندهای قوی (مثل STP Race) ممکن است به مقدار کمتری نیاز داشته باشند. حتماً دستورالعمل روی بطری را بخوانید.
نکته ی مهم درباره استفاده در ماشینهای توربو یا اسپورت، بعد از افزودن اکتان، ۱۰ کیلومتر با دور موتور پایین (زیر ۳۰۰۰ RPM) رانندگی کنید تا سوخت بهینه بسوزد.
⚠️ هشدارهای ایمنی که کمتر گفته میشود!
- اگر خودروی شما کاتالیست دارد، اکتان بوسترهای حاوی سرب یا MMT ممکن است باعث عدم قبولی در معاینه فنی شوند
- در موتورهای کاربراتوری، اکتان بوسترهای الکلی (مثل حاوی اتانول) میتوانند لاستیک و واشرهای موتور را خشک کنند.
- نکته آخر اگر پس از استفاده، موتور چراغ چک روشن کرد، بلافاصله به مکانیک مراجعه کنید (ممکن است سنسور اکسیژن آسیب دیده باشد).
انواع مکمل‌های سوخت:
- مکمل‌های حرفهای برای خودروهای مسابقه‌ای.
- مکمل های مصرفی جهت استفاده در خودرو های سواری
- مکمل‌های تجاری برای استفاده روزمره.
زمان طلایی استفاده از مکمل های سوخت(اکتان بوستر)
کارشناسان و تولیدکنندگان مکمل سوخت، زمان مناسب برای استفاده از اکتان را قبل از مراجعه به پمپ بنزین و سوختگیری می دانند ، دلیل این امر ترکیب شدن هر چه بهتر محتویات اکتان و بنزین می باشد.
راهکارهای آینده برای بهبود کیفیت سوخت
توسعه سوخت‌های مصنوعی: از منابع غیرنفتی با عدد اکتان بالا.
بیواتانول: جایگزینی مناسب برای بنزین.
موتورهای پیشرفته: طراحی موتورهایی که به عدد اکتان پایین حساسیت کمتری داشته باشند.
برند های معروف در زمینه تولید مکمل های سوخت(Octane Booster)
اکتان Cyclo ساخت کشور اسپانیا تحت لیسانس آمریکا
اکتان STP ساخت کشور انگلستان
اکتان Wynn's ساخت کشور بلژیک
اکتان MARSHAL ساخت کشور چین
اکتان PETROTEX ساخت کشور ایران تحت لیسانس آلمان
اکتان CASPIAN ساخت کشور ایران
<<اکتان بوستر مثل ویتامین موتور است؛ اگر اصل و به اندازه استفاده شود، عملکرد را متحول میکند، ولی زیاده روی در آن سم مهلک است!»
توصیه ی مجموعه ما به شما استفاده از اکتان با کیفیتی است که سلامت خودروی شمارا تضمین کند، به دلایل مختلف استفاده از اکتان هایی با کیفیت پایین در خودرو های گرانقیمت و لوکس میتواند به مرور زمان آسیب های جدی به موتور ، سیستم سوخت رسانی و سوزن انژکتور ها و غیره شود. لذا استفاده از برند معتبر خارجی مانند STP پیشنهاد می شود.
پرسشهای متداول
۱. آیا اکتان بوستر واقعاً مصرف سوخت را کاهش میدهد؟
- بله، اما فقط در موتورهای حساس به ناک (مثل توربو). در خودروهای معمولی، تأثیر آن کم است.
2. افزودن اکتان بوستر در باک خودرو در چه زمانی باید صورت گیرد؟
- قبل از سوختگیری اکتان بوستر را به باک خالی اضافه کنید تا با بنزین کاملاً مخلوط شود اگر باک پر است، پس از افزودن اکتان، حداقل ۵ دقیقه خودرو را روشن نگه دارید تا ترکیب شود.
3. بهترین جایگزین اکتان بوستر چیست؟
- استفاده از بنزین سوپر (اکتان ۹۸) یا تنظیم ایزوکوپهای موتور توسط مکانیک حرفهای.
4. چرا بعضی مکانیکها با اکتان بوستر مخالفند؟
- به دلیل تجربه منفی با برندهای تقلبی که باعث رسوب در انژکتورها شدهاند.
نتیجه گیری : مکمل های سوخت را میتوان همان بنزین سوپر نامید ، البته با قیمتی گزاف.توصیه ی وبسایت نوین صنعت برای شما عزیزان استفاده از مکمل های اصلی و مرغوب می باشد.جهت خرید اکتان می توانید با شماره 09128438810-09912532715 تماس حاصل فرمایید.
